Στην Ελλάδα δε γνωρίζουμε τι είναι κρίσιμη μάζα …

Πρόκειται για όρο της Πυρηνικής Φυσικής, και χαρακτηρίζει την ελάχιστη ποσότητα για να προκληθεί και να συντηρηθεί πυρηνική αντίδραση. Χρησιμοποιείται μεταφορικώς στη καθημερινή ζωή, για να καταδείξει ότι κατάλληλη συγκέντρωση ανθρώπων με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, μπορούν να δημιουργήσουν συνθήκες σημαντικών εξελίξεων και καινοτομίας.

Έ λοιπόν κρίσιμη μάζα σε τομείς της Έρευνας και της Τεχνολογίας δεν έχει μέχρι σήμερα επιτευχθεί στην Ελλάδα.

Επικρατεί το εγώ και ο κατακερματισμός δυνάμεων. Απουσιάζει η συνεργασία και ο συντονισμός ακόμα και στα ίδια ή σε παρεμφερή ερευνητικά αντικείμενα. Από το 1980 η Ελλάδα επεξεργάστηκε μάλλον φιλόδοξα προγράμματα ανάπτυξης της Έρευνας και της Τεχνολογίας στη τότε Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας, αλλά ποτέ δεν μπόρεσε να αναπτύξει τομείς ενδιαφέροντος και συγκριτικών πλεονεκτημάτων, με αποτέλεσμα να υστερεί απελπιστικά ακόμα και σήμερα στην έρευνα και την καινοτομία όλων των μορφών και τις Επιστήμες. Μεμονωμένες επιτυχίες υπήρξαν όπως και επιτυχίες διεθνούς επιπέδου μεμονωμένων ερευνητών. Κρίσιμη μάζα δεν δημιουργήθηκε, όπως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες π.χ. Ελβετία, Ολλανδία, Νορβηγία, Φινλανδία και πολλές άλλες.

Το σύστημα Ε&Τ της Ελλάδος συντηρήθηκε τη 40 - ετία 1980 - 2020 χάρις σε πόρους που προήλθαν από την μάλλον πενιχρή εθνική χρηματοδότηση και κυρίως πόρους της ΕΕ και συμμετοχή ερευνητών (κυρίως πανεπιστημιακών) σε ανταγωνιστικά Ευρωπαϊκά Προγράμματα. Αλλά αυτά τα ερευνητικά έργα δεν είχαν σχεδόν καμιά επίπτωση στις αναπτυξιακές Ελληνικές απαιτήσεις.

Οι διεθνείς συνεργασίες δεν απέδωσαν, οι ερευνητές κυρίως στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα (και φορείς που συνεργάζονται με αυτά π.χ. ΙΤΕ κα) της χώρας δημιούργησαν  μικρές νησίδες διεθνούς επιπέδου έρευνας στις καλύτερες των περιπτώσεων, αλλά με μάλλον μικρό αριθμό ερευνητών, σύγχρονο εξοπλισμό (το κακό του είναι ότι απαξιώνεται πολύ γρήγορα) και περιορισμένη δυναμική και επήρεια.

Και δεν πρόκειται να υπάρξουν καλλίτερες προοπτικές αν δε γίνουν σοβαρές επιλογές ερευνητικών αντικειμένων, εξασφάλιση κρίσιμης μάζας ως προς τον αριθμό των ερευνητών, εξασφάλιση κινητικότητας (μείζον μειονέκτημα του τομέα Ε&Τ στην Ελλάδα) και εξασφάλιση των πλέον σύγχρονων τεχνολογιών υποστήριξης και ανάδειξης.

Επιμύθιον. Όλα τα παραπάνω σχεδόν επιβάλλουν:

• 1.     Αναδιάρθρωση του δικτύου των 140 περίπου υπολειτουργούντων νοσοκομείων στην Ελλάδα.
• 2.     Άμεση μείωση των 7 Ιατρικών Σχολών σε 3 ή 4 μοναδικές, σύγχρονες, άριστες και  με διεθνή προσωπικότητα
• 3.     Αναδιάρθρωση των 27(;) πανεπιστήμιων που λειτουργούν ακόπως και στο ρελαντί στην Ελλάδα και αποτυγχάνουν να τροφοδοτήσουν την οικονομία της Ελλάδος με τα κατάλληλα δυναμικά στελέχη. Επιβολή εσωτερικής αναδιάρθρωσης σχολών και τμημάτων των ΑΕΙ
• 4.     Άμεση αναθεώρηση του εκπαιδευτικού περιεχομένου όλων των βαθμίδων της 12 ετούς βασικής εκπαίδευσης και ανάθεσης του εκπαιδευτικού έργου στις Περιφέρειες Κριτήριο επιτυχίας η εξαφάνιση των πάσης φύσεως φροντιστηρίων
• 5.     Αναδιάρθρωση του πλέγματος των άχρηστων και μισθοβόρων ΔΕΚΟ και περιορισμούς των στο ελάχιστο
• 6.     Άμεση κατάργηση των πολλών άγνωστων και καθόλου παραγωγικών ερευνητικών (κατ΄ ευφημισμό) φορέων, εντός των οποίων μουχλιάζουν μόνιμοι ερευνητές που παράγουν μικρό και μάλλον μικρής σημασίας ερευνητικό έργο Οι ερευνητές πρέπει να επιλέγονται μετά από στιβαρή αξιολόγηση και όχι με νόμους και ρυθμίσεις
• 7.     Άμεση αναθεώρηση του πλέγματος της απονομής δικαιοσύνης, με άμεσο στόχο την εκδίκαση υποθέσεων εντός συγκεκριμένων προθεσμιών, αναθεώρηση των 3 βαθμίδων προσφυγής, πλήρη ψηφιοποίηση των σχετικών διεργασιών και εισαγωγή νέων καινοτόμων εργαλείων

Ασφαλώς υπάρχουν και άλλοι τομείς που χρήζουν άμεσων παρεμβάσεων. Οι εξελίξεις θα καθοριστούν από τις έξυπνες στρατηγικές που θα τεθούν σε κίνηση.